kopte de AVS deze week met een verontrustend artikel over de toekomst van ons onderwijs.
Er gaan komende jaren veel schoolleiders met pensioen, dus ontstaat er een gat. Tel daarbij op de directeuren die uitvallen vanwege stress en spanning, of in een burn-out terechtkomen, of dit prachtige vak verlaten omdat het meer van ze vraagt dan wat ze kunnen. En dit geldt overigens ook voor leerkrachten.
Hier hebben we dus wat te doen.
- Aan de ene kant sterk inzetten op het werven van goede young professionals.
Ik geloof dat er zowel in het bedrijfsleven als binnen het onderwijs echt wel ambitieuze jonge mensen zijn die zeer geschikt zouden zijn als schoolleider. (En dat geldt natuurlijk ook voor de wat meer ervaren werknemers.)
Als ze zouden weten hoe leuk dit vak is. Dus: Reclame! Ambassadeur!
2. Inzetten op goed werkgeversbeleid, goede arbeidsvoorwaarden en een fatsoenlijke beloning. (Toen ik startte als schoolleider was het min of meer gelijk oversteken van mijn leerkrachtsalaris naar directiesalaris, ik weet nog dat ik dat toen al heel vreemd vond en dat was in 2007β¦).
Β 3. Goede begeleiding wanneer je start als schoolleider.
En dat staat soms heel mooi op papier, maar de praktijk is vaak weerbarstig. Je krijgt een collega-directeur aangewezen die je wegwijs maakt in alle praktische zaken, maar, met alle respect en er zijn vast uitzonderingen, ze missen vaak belangrijke vaardigheden op het gebied van coaching en emotionele intelligentie.
Met andere woorden, als het echt moeilijk, lastig en ingewikkeld wordt, dan heb je er niet veel aan. (In mijn geval: woedende ouders omdat ik ze geen verlof wilde geven, een overlijden van een oud-collega en het voeren van een gesprek met de media over een kinderlokker die actief was in de buurt).
Ik was vers uit Den Haag naar een dorp in Zeeuws Vlaanderen verhuisd, had nog geen millimeter managementervaring of opleiding (behalve als bovenbouwcoΓΆrdinator lid van het MT) en ik had 12 jaar voor de groep gestaan. Heel eerlijk? Ik had echt geen flauw idee.
En ik ben geen uitzondering. Zo beginnen heel veel schoolleiders. En ga je een schoolleidersopleiding volgen als je al bezig bent. Absurd eigenlijk. Alsof je tegen een hersenchirurg zegt: Ga maar vast opereren, en volg je opleiding maar ernaastβ¦
Het is dat er niet meteen doden vallen als schoolleiders het zo doen, anders was het toch snel anders ingericht denk ikβ¦
Maar het kost wel degelijk een heleboel andere dingen.
De gezondheid van 25% van onze onderwijsprofessionals, een dikke bak geld (landelijke uitval vanwege burn-outs kost jaarlijks 2,8 miljard), heel veel gedoe en gaten die we nu niet meer op kunnen vullen met een blik nieuwe mensen, want die zijn er niet meer.
Met alle respect voor alles wat ik heb geleerd op mijn diverse managementopleidingen, ik heb er weinig aan gehad als het ging over mijn eigen emotionele intelligentie, veerkracht en flexibiliteit. Over voelen. Over wat het met me deed als er iemand boos op me was. Wat het met je doet als mensen je feedback persoonlijk opvatten en hoe je daar zelf mee omgaat. Het gaat al heel snel over βde anderβ en wat βde anderβ van jou nodig heeft en wat jij kunt doen voor βde anderβ en wat je moet βdoenβ. Maar het was handiger geweest als we eerst hadden gefocust op jezelf. En ik wat had geleerd over emoties, stress en de polyvagaaltheorie bijvoorbeeld. En over ademen en voelen. En niet-doen.
Het heeft mij in ieder geval een dikke burn-out gekost en een schat aan kennis en wijsheid opgeleverd en mij precies gebracht op de plek waar ik nu ben, dus dat is wat mij betreft helemaal ok, maar ik denk dat het voor toekomstige generaties echt beter kan en ook moet, als we het ziekteverzuim naar beneden willen brengen en schoolleiders (en leerkrachten) willen behouden.
En hoe de wereld eruit ziet zonder voldoende en goed geschoolde leerkrachten, daar beginnen we steeds meer de gevolgen van te ervaren als er lessen uitvallen en klassen naar huis gestuurd moeten worden omdat er niemand meer is om onze kinderen les te geven.
Als schoolleider sta je voor gigantische uitdagingen. Je wil goed voor je team zorgen (maar dan weer niet ten koste van jezelf, zodat je niet de hele dag aanstaatβ¦), onderwijs anders in gaan richten, maar hoe krijg je iedereen mee, hoe ga je om met weerstand, hoe weet je vandaag wat je morgen nodig hebt? Het niet-weten, hoe ga je daarmee om? Hoe houd je ouders tevreden? Hoe ondersteun je je leerkrachten bij gedrag in de groep? En hoe geef je ook duidelijke grenzen aan, zowel bij kinderen en ouders als naar collegaβs?
En het kan eenzaam aan de top zijn.
Je hebt wel collega-directeuren, maar die zijn ook druk.
Je wil ze ook liever niet βlastigvallenβ met je vragen omdat je stiekem vindt dat je het wel alleen moet kunnen oplossen.
Soms denk je je vast in cirkels.
En misschien denk je, ach dat valt allemaal wel mee.
En ben je dingen al een hele tijd geleden normaal gaan vinden die helemaal niet zo normaal zijn. βs Avonds laat nog even je mail beantwoorden.
In het weekend beschikbaar zijn.
Wat ik nog steeds mis in onderwijsland, vanaf de peuters tot en met je laatste opleiding, is emotionele intelligentie. Dat is nog nergens een vak, laat staan hoe je hier meesterschap over leert creΓ«ren. (En dat is iets anders dan sociaal-emotionele ontwikkeling omdat dit al snel gaat over emoties reguleren, controleren en sociaal wenselijk gedrag vertonen). Emotionele intelligentie komt daarvΓ³Γ³r. Leren dat je 252 emoties hebt bijvoorbeeld. En dat je ze kunt leren voelen zodat ze vΓ³Γ³r je gaan werken, in plaats van dat ze je in de weg (blijven) zitten en eigenlijk maar lastig en irritant zijn. Nooit ergens geleerd. Totdat ik hier zelf mee aan de slag ben gegaan. En er uiteindelijk mijn werk van heb gemaakt omdat het me mateloos blijft boeien!
En dat verbaast mij op zijn zachtst gezegd, omdat we βwetenβ dat ziekteverzuim voor 21% te voorkomen is, dat onderwijsprofessionals hun werk als emotioneel zwaar ervaren en dat 25% van alle startende directeuren en leerkrachten het onderwijs binnen 1-3 jaar weer verlaten omdat ze emotioneel niet opgewassen zijn tegen wat dit werk allemaal van je vraagt.
Kortom, emotionele intelligentie gaat hand in hand met zeer daadkrachtig leiderschap. Je kunt wel een tijdje doen alsof, maar dat houdt geen mens vol, zelfs ik niet en ik ben best een die-hard. En dat maakt je ook niet tot een goede en betrouwbare leider, want dan ben je niet congruent en niet authentiek. En sta je totaal niet in verbinding met jezelf.
En dat heb je allemaal wel nodig om gezond en fit te blijven en om een effectieve leider te kunnen zijn.
Herken je jezelf in dit artikel?
Zit jij middenin onderwijsvernieuwingen en veranderingen? En vraag je je wel eens af: Hoe dan? Ervaar je weerstand binnen je team? Of wantrouwen? Of is de sfeer niet helemaal gezellig? En is er hier en daar onrust en gedoe in de groepen? Of veel verloop binnen je team?
En wil je hier graag iets aan doen? En je eigen emotionele intelligentie vergroten?
Kom dan naar mijn nieuwe interactieve Masterclass Daadkrachtig Leiderschap bij onderwijsvernieuwingen β je leert hoe je hele team meeneemt in dit proces zodat jullie op een professionele manier kunnen samenwerken aan goed onderwijs van nu en morgen.
Wat ga je leren?
- Wat je nodig hebt om echt los te kunnen laten wat jou niet meer dient, zodat je veel makkelijker de juiste dingen gaat doen en je niet meer laat leiden door ruis en afleiding.
- Ik laat je zien wat we van paarden kunnen leren over leiderschap wanneer het lastig, moeilijk en ingewikkeld wordt, zodat je congruent, authentiek en in verbinding kunt blijven met jezelf en de ander.
- Je vergroot je eigen emotionele intelligentie, zodat je een effectievere leider kunt zijn en je meer zelfvertrouwen en rust ervaart, ook als het even heftig is.
Neem je eigen vragen, angsten, twijfels en onzekerheden mee, omdat ik geloof in βde kracht van de kudde.β
Ik beantwoord al je vragen en geef je praktische tips over hoe je je team mee kunt nemen in dit proces.
Geef je even op via deze link.
Groet,
Rixta
